Пры вялікім князі Вітаўце Беларускае гаспадарства стала найбуйнейшай
еўрапейскай дзяржавай. Але цяжкі і напружаны быў шлях гарадзенскага
князя да вялікага пасаду, славы і велічы. Доўгі час змагаўся ён са сваім
стрыечным братам Ягайлам, Альгердавым сынам, які ў 1382 годзе забіў
ягонага бацьку Кейстута. Трапіўшы да Ягайлы ў палон, Вітаўт здолеў уцячы
з Крэўскага замка.
Урэшце пасля шэрагу палітычных манеўраў ён дамогся свайго і Ягайла мусіў саступіць Вітаўту вялікі пасад з умовай васалітэту.
Пра веліч асобы Вітаўта асабліва сведчаць ягоныя геапалітычныя
інтарэсы. У часе яго княжання Беларускае гаспадарства мела трывалыя
дыпламатычныя дачыненні літаральна з усімі заходнеэўрапейскімі краінамі,
а гэтаксама Асманскай Турцыяй, Крымскім ханствам і Маскоўшчынай. Пра
многае гаворыць і той факт, што імператар Святой Рымскай імперыі
германскай нацыі Сігізмунд І і сам папа рымскі Марцін V, шукаючы
Вітаўтавай падтрымкі ў змаганні з гусіцкай Чэхіяй, прапанавалі яму
каралеўскую карону.
Згода Вітаўта прыняць карону з рук імператара сведчыла не толькі пра
аўтарытэт нашае дзяржавы і вялікага князя ў Эўропе, але й пра завязванне
новага вайскова-палітычнага хаўрусу Вялікага Княства Літоўскага са
Святой Рымскай імперыяй. Гэта, натуральна, вельмі напалохала ворагаў
Беларусі, найперш польскіх магнатаў, якія як агню баяліся далейшага
ўмацавання нашае дзяржавы. У канцы верасня 1430 года на каранацыю нашага
гаспадара ў сталіцу Вялікага Княства з’ехаліся шматлікія госці: вялікі
князь маскоўскі, князь мазавецкі, перакопскі хан, валахскі гаспадар,
паслы візантыйскага імператара, мітрапаліт Фоцій, магістры прускі і
лівонскі ды многія іншыя. Усе цярпліва чакалі, пакуль састарэлы Вітаўт
паправіцца ад хваробы і ўстане з ложка. Але лёс распарадзіўся інакш: 27
кастрычніка ён памёр у Троках. Што ж да кароны, якую везлі з Нямеччыны ў
Вільню, то ёсць версія, нібыта палякі, дачуўшыся пра цяжкую хваробу
Вітаўта, асмялелі і перахапілі яе па дарозе, абабраўшы пры гэтым да
ніткі і імператарскіх паслоў.