Ескерткішкерді, өнер туындыларын, мәдени құндылықтарды, ескі мұраларды сақтап, жинақтап, өзгелерге таныстыратын мекеме мұражай деп аталады. Мұражай заттық және рухани жәдігерлерді танытуда, зерттеп, оның нәтижелерін насихаттауда маңызды рөл атқарады. Мұражай негізгі бағыты жағынан: тарихи мұражайлар, көркемөнер мұражайы, жаратылыстану мұражайы, техникалық мұражайлар, кешенді мұражайлар, мемориалдық мұражайлар болып бөлінеді. Мұражайларда жәдігерлерді жинау, есепке алу, сақтау,қайта қалпына келтіру, зерттеу нәтижелерін тарату бағытында қыруар еңбектер атқарылады. Қазақстанда Мемлекеттік мұражайы, Ә. Қастеев атындағы республикалық өнер мұражайы, Президенттік мәдени орталық, Мемлекеттік алтын және асыл металдар мұражайы, Ұлттық валюта мұражайы, Кітап мұражайы, Ықылас атындағы республикалық халық саз аспаптар мұражайы, «Әуезов үйі» ғылыми орталық мұражайы және тағы басқа мұражалайлар жұмыс атқарады.