Көмектесіңіздерші, өтінемін! Туынды үстеудің жұрнақтары

0 голосов
128 просмотров

Көмектесіңіздерші, өтінемін!
Туынды үстеудің жұрнақтары


Қазақ тiлi (3.1k баллов) | 128 просмотров
0

Плиз ребята не нужно писать " Напиши на русском, не понимаю" !!

Дано ответов: 2
0 голосов


Үстеу – іс-әрекеттің, қимылдың, сындық, сапалық белгісінің сипатын, жай күйін білдіреді. Үстеу грамматикалық тұлғалар арқылы түрленуге, өзгертуге көп көне бермейді. Үстеу құрамына қарай екіге бөлінеді: 1) дара үстеулер; 2)күрделі үстеулер. Дара үстеулерге негізгі және туынды үстеу жатады.



Негізгі үстеулер түбір мен қосымшаға бөлшектенбейді. Мысалы: ерте, тез, жоғары, қазір, жылдам, шапшаң, кеш.



Туынды үстеулер екі түрлі жолмен жасалады: 1) жұрнақ арқылы;

2) кейбір септік жалғауларының түбірмен сіңісіп, көнеленуі арқылы.

1. Туынды үстеу жасайтын жұрнақтар:



-ша, -ше: құсша, ізінше, балаша, бүркітше, жаңаша, бұлбұлша, жекеше;



-лай, -лей, -дай, -дей, -тай, -тей: осылай, жүрелей, жаздай, күндей, көктей, асықтай, жапырақтай, жұлдыздай, арыстандай, т. б.



-дайын, -дейін, -тайын, -тейін: бұлбұлдайын, бүркіттейін, жұдырықтайын, асықтайын, бүйректейін, тотыдайын, сұңқардайын, жорғадайын, балықтайын, т. б.



-шама, -шалық: соншама-соншалық, мұншама-мұншалық, т.б.



-майынша, -мейінше, -байынша, -бейінше, -пайынша,-пейінше:оқымайынша, үйренбейінше, білмейінше, жаттықпайынша, көмектеспейінше, жүгірмейінше, сөйлеспейінше, сыналмайынша, күреспейінше, т. б;



2. Кейбір үстеулер түбірге септік жалғауының сіңісіп, көнеленуінен жасалады:



Барыс септіктің көнеленуінен: бекерге (жүрме), ертеңге (дейін), зорға (жетті),босқа (отырма), текке (күлме), т. б.



Жатыс септіктің көнеленуінен: өткенде (айтқан), байқаусызда (жығылды),қапыда (қалды), т .б.



Шығыс септіктің көнеленуінен: төтесінен (айтты), шалқасынан (құлады), т. б.

(37 баллов)
0 голосов

1.-ша ; ше 
2.-лай; -лей ;-дай; -дей; -тай ;-тей 
3.-дайын; -дейін; -тайын; -тейін 
4.-ншама; -ншалық 
5.-майынша; -мейінше; -байынша; - бейінше; -пайынша; -пейінше

(107 баллов)