Матриархат, аналық ру (лат. matrіs — ана және грек. arche — билік, үстемдік) — алғашқы қауымдық құрылыстағы қоғамдық құрылымның бірі. М. кейінгі палеолиттe (б.з.б. 40 — 10-мыңжылдық аралығы) қалыптаса бастаған. М-тың дамуы қазіргі адамдардың (homo sapіens — саналы адам) қалыптасу кезеңімен сәйкес келеді. М. рулық қауымдардың пайда болуына жағдай жасады. Ру қоғамдық ұйымның бір түрі ретінде қалыптасып, онда әйелдер үстемдік жүргізді. Қоғам өмірінде әйел үстемдігінің орнауы олардың дүниеге ұрпақ әкелудегі табиғи қызметіне, полигам. (көп некелік) қатынастарға және тұрмыс-тіршілік пен үй шаруасының ұйтқысы ретіндегі рөліне тікелей байланысты болды.
Матриархат неолит дәуірінің соңына қарай әлсірей бастады. Оған себеп болған өндірістік қатынастардағы сапалық өзгерістер: мал және егін ш., кен өндіру мен металл өңдеу (мыс, қалайы) ісінің қалыптаса бастауы болды. Бұл өндіріс салалары ер адамның күшін мейлінше қажет етті. Сонымен бірге осы кезеңде моногам. (дара некелік) қатынастар орнай бастады. Осы аталған қоғамдық үрдістер М-тың патриархатпен (аталық ру) алмасуына негіз болды.