1) Не ідуць, мой сынок, рэкі ўгару, і не круціцца крылле ў ветрака проці ветру.
[Не ідуць, мой сынок, рэкі ўгару (1)], і [не круціцца крылле ў ветрака проці ветру (2)].
[ = - ], i [ = - ].
Складаназлучаны сказ (сродак сувязі - злучальны злучнік і), апавядальны, няклічны;
1 - просты, двухсастаўны, поўны, развіты, ускладнены звароткам;
2 - просты, двухсастаўны, поўны, развіты, няўскладнены.
1. не ідуць - просты дзеяслоўны выказнік (не - адмоўная часціца, ідуць - дзеялоў)
мой сынок - зваротак (мой - займеннік, сынок - назоўнік)
рэкі - дзейнік (рэкі - назоўнік)
ўгару - акалічнасць (ўгару - прыслоўе)
2. не круціцца - просты дзеяслоўны выказнік (не - адмоўная часціца, круціцца - дзеялоў)
крылле - дзейнік (крылле - назоўнік)
ў ветрака - дапаўненне (ў - прыназоўнік, ветрака - назоўнік)
проці ветру - акалічнасць (проці - прыслоўе, ветру - назоўнік)
2) Няхай родным словам загаворыць наш народ.
[Няхай родным словам загаворыць наш народ].
[ = - ].
Просты сказ, пабуджальны, няклічны, двухсастаўны, поўны, развіты, няўскладнены.
няхай загаворыць - састаўны дзеяслоўны выказнік (няхай - пабуджальная часціца, загаворыць - дзеяслоў)
родным - азначэнне (родным - прыметнік)
словам - дапаўненне (словам - назоўнік)
наш народ - дзейнік (наш - займеннік, народ - назоўнік)