Отбасы – отанымыздың ошағы
Отбасында адам бойындағы асыл
қасиеттер жарқырай көрініп,
қалыптасады. Отанға деген ыстық
сезім - жақындарына, туған -
туысқандарына деген сүйіспеншіліктен
басталады.
Н.Ә.Назарбаев
Көшпелі және рулық -тайпалық негізде құрылған халықтарда туыстық
байланыстар қоғамдық қарым-қатынастың негізін қалайды. Рулас ағайын,
туыс, аталас, бір ата баласы, бір әке баласы туыстық байланыстан
туындайтын парыз бен қарыз міндеттер өте көп. Олар қазақтың ғұрыптық
заң- салттарымен бекітілген.
Отбасында негізгі туыстық қатынас –
ерлер жағымен есептелген. Сонымен қатар әйел жағымен де туыстық
байланыстардың атаулары бар. Қыздан туған балаларды жиен деп атап,
балалар үшін шешесінің туыстары нағашы, нағашы жұрт деп аталды. Қазақ
салты бойынша жиенді ренжітуге болмайды, сұрағанын беріп, көңілін
жықпауға тырысқан.
Жалпы алғанда, қазақтың туыстық қатынас атаулары 90-ға жетеді.
Көнекөз шежіреші қариялар бір атадан келесі атаның баласын, туыстық
тармақтарды еш қиналмастан-ақ тарқата береді. Осылайша, тарихи оқиғалар,
аңыз-әңгімелер атадан балаға жалғастырылады.
Қазақ отбасы негізінен үш ұрпақтан тұрады. Ол – ата, әже, бала.
Аталар мен апалар ауыл-аймақ, ағайын арасының берекесі, ақылшысы болып
келеді. Олардың әрқашанда мәртебесі биік болып, сый-құрметке бөленген.
Өйткені, үлкенді сыйлауды қадір тұтқан қазақ салты бойынша көргені мен
тұрмыста түйгені көп, тәжірибесі мол адамның сыйға бөленуі заңды құбылыс
деп танылған. Үлкенді сыйлау, ақылын тыңдау көргенділік деп есептеледі.
Дәстүрлі қоғамда ата-апаның тәрбиесін көрмей өскен бала
болмаған. Ата-апалар жыр, дастан, ертегі айтып немере-шөберелерін рухани
байытып тәрбиелеп отырған. ПРОСТИ Я КОПИРОВАЛА)))